NijCa²re is een samenwerkingsverband van het Behavioural Science Institute van de Radboud Universiteit, het Expertisecentrum Depressie en het Expertisecentrum voor Angst, Dwang en PTSS van Pro Persona. In het laboratorium ontrafelen Eni Becker en haar collega’s, onder strikte condities de mechanismen van de psychopathologie.
Aandachttraining
Geheugen, aandacht en interpretatie spelen een belangrijke rol bij de ontwikkeling van angststoornissen. ‘We zien dat mensen die langdurig in zorg zijn, geen aandacht en geheugen hebben voor positieve dingen’, zegt Eni. ‘Ze blijven langer hangen in negativiteit, hebben moeite om zich daarvan los te maken. Daardoor wordt de stoornis ook in stand gehouden. We hebben onlangs een aandachttraining ontwikkeld, een computerprogramma waarmee we deze automatische processen kunnen trainen. Het is een computerspelletje waarbij je alleen verder kunt komen als je naar de positieve plaatjes kijkt. Op die manier leren mensen om zich op positieve dingen te richten. Inmiddels hebben we subsidie gekregen om hiermee onderzoek te doen bij patiënten van Pro Persona.’
Testosteron
Een ander succesvol onderzoek gaat over toenaderings- en vermijdingsgedrag en het verbeteren van exposure, ofwel mensen blootstellen aan bedreigende situaties. ‘Testosteron kan exposure therapie verbeteren’, zegt Eni. ‘We hebben ontdekt dat patiënten die oogcontact mijden, er baat bij hebben als ze een beetje testosteron toegediend krijgen vlak voor een exposure sessie. Daardoor kunnen ze mensen makkelijker in de ogen kijken. Zo leren ze dat het wél mogelijk is om oogcontact te maken en dat dit geen negatieve consequenties heeft. Misschien merken ze zelfs dat hun sociale contacten hierdoor verbeteren.’
Video-feedback in de strijd tegen sociale angst bij kinderen
Onderzoekers van Pro Persona vroegen 141 kinderen van 8-12 jaar een korte, onvoorbereide presentatie te geven over zichzelf. Wat bleek: de kinderen die negatieve gedachten hadden tijdens de presentatie, waren na de taak een stuk negatiever over hun eigen presteren. Ze voelden zich ook angstiger.
Door de vicieuze cirkel van sociale angst zal het kind in de toekomst toch weer negatieve verwachtingen van zichzelf hebben. Een beproefde behandelmethode heeft dan niet altijd het gewenste effect, en kan in het slechtste geval zelfs negatief uitpakken. Maar wat helpt dan wel?
Volgens onderzoeker Rianne van Niekerk kan video-feedback helpen. ‘Wat zelfvertrouwen geeft is jezelf blootstellen aan iets dat je spannend vindt en dan de conclusie trekken dat het goed genoeg was. Samen een opname van de presentatie terugkijken en daar positief op reflecteren kan een kind dus enorm helpen.’
Rake vragen – Traumadetectie bij kinderen
Rakevragen.nu werd in november 2016 gelanceerd en is inmiddels hoog frequent bezocht. Het doel van deze website: kind- en jeugdtherapeuten bekwamen in het uitvragen van traumatische gebeurtenissen en de gevolgen.
Rake Vragen is ontstaan door samenwerking tussen de Radboud Universiteit Nijmegen en Overwaal, Exertisecentrum Angst, Dwang & PTSS. Lotte Hendriks was als GZ-psycholoog en onderzoeker bij Overwaal een van de kartrekkers van dit innovatieve concept: ‘Ik merkte dat veel hulpverleners moeite hadden met het vragen naar trauma bij jongeren. Het effect is dat de mogelijke gevolgen van onopgemerkte trauma’s niet worden behandeld. Voor mij is Rake Vragen een mooi voorbeeld van verbinding tussen onderzoek en klinische praktijk.’