Na hersenletsel kunnen naast lichamelijke en cognitieve problemen ook psychische klachten ontstaan. Passende hulp is dan erg belangrijk. Klimmendaal revalidatiespecialisten en expertisecentrum neuropsychiatrie Winkler van Pro Persona zijn gestart met het ontwikkelen van een expertisecentrum waarin patiënten met niet-aangeboren Hersenletsel (NAH) op het juiste moment de juiste zorg krijgen. Dankzij de start- en uitvoeringsimpuls van ZonMW kreeg dit project een vliegende start. Erwin Hekkert (physician assistant bij Klimmendaal) en Chantal van Laar (GZ-psycholoog in opleiding tot specialist Klinisch Neuropsycholoog bij expertisecentrum neuropsychiatrie Winkler) vertellen over deze belangrijke samenwerking tussen revalidatiezorg en neuropsychiatrie.
Eén patiënt, twee sectoren
Klimmendaal en expertisecentrum neuropsychiatrie Winkler, onderdeel van Pro Persona, vinden elkaar in een overlappende doelgroep: patiënten met hersenletsel die naast lichamelijke en cognitieve problemen ook psychische klachten hebben. Maar psychiatrie en revalidatie zijn in de basis twee verschillende soorten zorg: kennis, behandelmogelijkheden en financieringsstromen verschillen. Deze scheiding van sectoren maakt zorg aan NAH-patiënten vaak complex en zorgt voor problemen. Afgebakende trajecten betekenen geen uitwisseling van behandelinformatie en voor elke behandeling een wachttijd. Terwijl het probleem voor de patiënt één en hetzelfde is.
Door samen te werken, krijgen deze patiënten de zorg die ze nodig hebben.
Voorkómen van ontregeling helpt bij revalidatie
Het is belangrijk om op tijd psychiatrische klachten te herkennen en te voorkómen dat ze revalidatiepatiënten ontregelen. Sommige patiënten bij Klimmendaal zijn zo ernstig verward, dat hun veiligheid op de afdeling in gevaar komt. Anderen ontwikkelen tijdens hun revalidatie psychische klachten zoals depressie of angst, waardoor revalidatie stagneert. Dan kan behandeling in de GGZ (geestelijke gezondheidszorg) helpen, maar soms moeten patiënten hier maanden op wachten. Aan het einde van deze behandeling, moeten we soms met de revalidatie bijna opnieuw beginnen. Zo blijf je naar elkaar doorverwijzen.
Soms zagen we dezelfde patiënt binnen beide organisaties wel 4 jaar achter elkaar totdat die gezond uitstroomde.
Revalidatie kan sommige psychiatrische patiënten verder helpen
Andersom kan revalidatie waardevol zijn voor patiënten die bij expertisecentrum neuropsychiatrie Winkler zijn opgenomen. Voor sommige patiënten kan specialistische revalidatie helpen om doelen te bereiken die met alleen een psychiatrische behandeling niet haalbaar zijn. De psychiatrische zorg kan namelijk niet dezelfde specialistische revalidatie met bijbehorende faciliteiten bieden als Klimmendaal. Door gezamenlijk te behandelen en expertise in te zetten kunnen we de patiënt zo goed mogelijk helpen.
Betrokkenheid van patiënten
Oud-patiënten die zowel het revalidatietraject als de psychiatrische behandeling hebben doorlopen, zijn nauw betrokken geweest bij het opzetten van deze samenwerking. Zij benadrukken hoe waardevol het zou zijn geweest als deze geïntegreerde zorg al tijdens hun behandeling beschikbaar was geweest. Jaarlijks kunnen naar schatting 50-60 patiënten baat hebben bij de samenwerking. We hebben eerst een samenwerking opgezet tussen Klimmendaal en Pro Persona. Graag breiden we die uit met andere instellingen in regio (groot) Arnhem die zich bezighouden met NAH. Zo kunnen we uiteindelijk doorgroeien tot een Brain Valley.
Brain Valley zorgt voor de best passende zorg voor NAH-patiënten.
Brain Valley: vernieuwende zorg
De samenwerking binnen Brain Valley is uniek doordat het niet langer nodig is om eerst het ene zorgtraject te doorlopen en daarna het andere. In plaats daarvan kijken de zorgverleners samen naar wat een patiënt nodig heeft, waarbij ze elkaar advies geven en soms gelijktijdig behandelen. Door zo vroeg mogelijk in het behandelproces samen te werken, zorgen we ervoor dat patiënten op het juiste moment bij de juiste organisatie terechtkomen. Zo hebben we een stroomschema ontwikkeld voor verwijzers om de triage van hersenletselpatiënten te ondersteunen.
“Iedereen heeft recht op een goede beoordeling van psychische klachten. Als Klimmendaal psychiatrische problematiek signaleert, moeten we zorgen dat die de revalidatie zo min mogelijk beïnvloedt. Daarbij gebruiken we de hulp van expertisecentrum neuropsychiatrie Winkler. We doen dat nu veel eerder dan eerst en dat zorgt voor beter herstel,” vertelt Erwin.
Trots op de samenwerking
De samenwerking tussen Klimmendaal en Winkler krijgt steeds meer vorm. Inmiddels is het concept van Brain Valley opgenomen in de strategische beleidsplannen van beide organisaties en de derde samenwerkingspartner Siza. Erwin en Chantal zijn trots, vooral omdat de samenwerking op bestuurlijk niveau is omarmd en de behandelaren van beide organisaties enthousiast zijn om samen op te trekken.
“Het is inmiddels veel verder gekomen dan we ooit voor mogelijk hadden gehouden. We zien de samenwerking als uitbreiding van ons team en het is fijn om elkaars rugdekking te ervaren. Ook leren we veel van elkaars werelden door in contact te zijn en casussen te bespreken. In kleine stappen betrekken we steeds meer mensen. Het enthousiasme inspireert om allemaal voor hetzelfde doel te gaan: de beste zorg voor een patiënt. Het helpt dat we zelf zien dat die er beter van wordt.”
De samenwerking heeft al geleid tot positieve resultaten bij patiënten die nu een parallel traject volgen. Het mooiste compliment kwam van een patiënt die de behandeling als één gezamenlijk programma heeft ervaren.
Animatie om psychiatrische hulp normaal te maken
Psychiatrische zorg heeft soms een stigma. Chantal: “Patiënten denken snel: ‘Dat is niets voor mij’. Om dit misverstand weg te nemen, hebben we een animatie ontwikkeld. Daarin zien patiënten en hun naasten dat psychiatrische zorg een logisch en normaal onderdeel kan zijn van revalidatie. Een tijdelijke behandeling in de neuropsychiatrie of een parallel traject kan nodig zijn voor succesvolle revalidatie. We moedigen iedere behandelaar aan om de animatie in te zetten.”
De kracht van samenwerken
Zorgvragen worden steeds complexer, wat vraagt om samenvoegen van onze denkkracht. Brain Valley in ultieme vorm betekent: een netwerk waarin je als patiënt een reis maakt die volledig vanuit jouw probleem wordt gestuurd. Zorgverleners stappen af en toe in en uit om te helpen en houden afstemming met elkaar. De patiënt heeft één aanspreekpunt voor integrale zorg.
De kracht van deze samenwerking ziet ook ZonMw in de evaluatie van het project: “Door het bundelen van deze expertises worden patiënten sneller naar de juiste organisatie verwezen. Daarnaast kunnen patiënten parallel en integraal door beide organisaties behandeld worden. Zo draagt het project bij aan het voorkomen en verplaatsen van zorg.”
Met de verdere ontwikkeling van de samenwerking willen we ervoor zorgen dat steeds meer patiënten en verwijzers gaan ervaren: binnen de Brain Valley is een NAH-patiënt in goede handen. Samen werken we aan het beste herstel.