Het wondzorgteam ondersteunt collega's met specialistische kennis 

Mirjam van Dijke is meewerkend teamleider bij de Brink, een afdeling voor ouderenpsychiatrie in Wolfheze. Mirjam: ‘Er zijn twee dingen die ik leuk vind aan mijn beroep, ouderen en psychiatrie en dat heb ik gecombineerd in mijn loopbaan’. 

Mirjam is naast meewerkend teamleider op de afdeling ook lid van het wondzorgteam van Wolfheze. Dit is een team van verpleegkundigen die zich gespecialiseerd heeft in wondzorg en andere collega’s ondersteunt in de verzorging van complexere wonden. Het wondzorgteam bestaat uit vijf verpleegkundigen en één manager. Mirjam heeft als meewerkend teamleider een coördineerde taak binnen het team.

Wat doet het wondzorgteam?

Het wondzorgteam neemt de wondzorg niet over, maar heeft vooral veel expertise en ervaring en zet die in om andere collega’s te adviseren over wondverzorging bij cliënten. 

Als een afdeling een aanvraag doet bij het wondzorgteam dan komt een lid van het wondzorgteam langs om de wond te bekijken. Vervolgens wordt er samen met de arts een wondzorgplan opgesteld, met een advies hoe de wond te behandelen. Mirjam: ‘In sommige gevallen doen we ook voor hoe de wondverzorging gaat. Bijvoorbeeld hoe vaak er gespoeld moet worden of welk verband gebruikt wordt’. Daarna behandelen de verpleegkundigen op de afdeling zelf de wond. 

Het wondzorgteam kijkt ook kritisch naar de materialen die gebruikt worden. Mirjam: ‘Bij de verzorging van een wond is het belangrijk om te kijken wat een geschikt verband is. Een specialistisch verband gebruik je voor langere tijd. Deze verbanden zijn echt bedoeld om lang te werken. En iets wat je elke dag ververst kan ook eenvoudig materiaal zijn, omdat het bijvoorbeeld alleen gebruikt wordt om wondvocht op te vangen. Dat is niet om te beknibbelen maar als het niet nodig is, is het zonde om dure verbanden te gebruiken. Het prijsverschil is namelijk echt significant.’ 

Waarom een wondzorgteam? 

In de psychiatrie is er vergeleken met andere plekken waar verpleegkundigen werken minder ervaring met wondzorg. Simpelweg omdat wonden binnen de psychiatrie minder vaak voorkomen. Het wondzorgteam ondersteunt daarom bij de iets complexere wonden met de wondverzorging. Mirjam: ‘Natuurlijk zijn alle verpleegkundigen opgeleid om een wond te verzorgen. Maar als het 10 jaar geleden is dat je bijvoorbeeld een postoperatieve wond hebt gezien en een client is net geopereerd, dan is het wel fijn als je iemand om advies kunt vragen hoe het ook alweer precies zit.’ 

Een arts of verpleegkundige van de afdeling schakelt het wondzorgteam in bij dit soort vragen. Dit gebeurt op een laagdrempelige manier met een mail naar het wondzorgteam. Het wondzorgteam krijgt soms ook verzoeken van andere locaties van Pro Persona. Deze proberen ze te beantwoorden via mail. Mirjam: ‘Collega’s kunnen foto’s opsturen, maar het is toch anders hoor. Je wil een wond eigenlijk even voelen, even ruiken. Dat klinkt een beetje vies, maar je gebruikt meer dan alleen je ogen bij het inspecteren van een wond.’

Kennis up-to-date houden

Elk lid van het wondzorgteam heeft een extra scholing gedaan op het gebied van wondzorg. Deze scholing is van het kenniscentrum Wondzorg (WCS). Het WCS heeft daarnaast afbeeldingen, video’s en materialenlijsten die geraadpleegd kunnen worden. Mirjam is daarnaast ook fan van de app van WCS. Deze wordt gebruikt om een wond te beoordelen aan de hand van een aantal vragen. Is de wond nat, is de wond geïnfecteerd? Vervolgens komt uit de antwoorden een advies over de verzorging van de wond. 

Om de kennis op peil te houden gaan de wondzorgverpleegkundigen elke twee jaar naar een congres over wondzorg. Mirjam: ’Er verandert best veel in de kijk op wondzorg en de materialen die je kunt gebruiken. Dingen die 20 jaar geleden werden toegepast daarvan is op een gegeven moment aangetoond dat het niet meer de beste manier is. Zo’n congres helpt om nieuwe kennis op te doen.’ 

De leden van het wondzorgteam kun je niet vergelijken met wondverpleegkundigen. Dit is een specialisme binnen de verpleegkunde. Maar de verpleegkundigen in het wondzorgteam hebben meer ervaring op het gebied van wondverzorging en kunnen beter dan gemiddeld omgaan met wondverzorging.

Voor wonden die te ingewikkeld zijn wordt, na overleg met de arts, een wondverpleegkundige ingeschakeld. Wondverpleegkundigen zijn verpleegkundigen die een specialisatie hebben gedaan in wondverzorging. 

Samenwerking met andere disciplines

Het wondzorgteam werkt met diverse andere disciplines binnen Pro Persona samen. Zoals met ergotherapeuten en diëtisten. 

Preventie is een belangrijk onderdeel van wondzorg. Zo zijn doorligwonden te voorkomen door advies over hoe iemand in bed ligt of het inzetten van de juiste matras. Mirjam: ‘Hierbij werken we samen met een ergotherapeut, die heeft verstand van de hulpmiddelen die ingezet kunnen worden voor een cliënt’. 

Wat veel mensen zal verrassen is dat het wondzorgteam ook contact heeft met diëtisten. Het voedingspatroon van een cliënt heeft in belangrijke mate invloed heeft op de wondgenezing. Mirjam: ‘Als iemand bijvoorbeeld een veel te lage eiwit intake heeft dan gaat een wond minder snel dicht. Bij grote wonden redt je dat bijna niet met het eten, dus dan heeft een cliënt supplementen nodig. Bijvoorbeeld speciale drankjes die veel eiwit bevatten. 

Voorbeeld van een casus die behandeld wordt door het wondzorgteam 

Een dame op hoge leeftijd met een zeer dunne huid schaaft met haar hand langs de muur. Mevrouw heeft daardoor een grote ontvelling op de bovenkant van haar hand. Na beoordeling is samen met de arts een plan opgesteld ter genezing. In het plan staat hoe de wond verzorgd moet worden, in duidelijke stappen, zodat iedereen de verzorging uit kan voeren. In het plan wordt ook opgenomen welke materialen gebruikt worden en hoe vaak materialen verwisseld moeten worden.

Na acht dagen wordt de wond geëvalueerd door het wondzorgteam en de arts. In de loop van drie weken genas de wond langzaam. Toen de wond genezen was is ter preventie geadviseerd om een paar keer per dag de handen in te vetten, om herhaling te voorkomen.

Mirjam: ’Dit lijkt misschien niet een heel bijzondere casus, maar onze ervaring is dat zo’n ontvelling niet altijd goed behandeld wordt. Je legt het vel terug, speciaal materiaal er op en voor een week inpakken. Hooguit de absorberende laag vervangen, maar het werkende verband op de wond laat je een week zitten. Het klink niet zo spectaculair, maar een skin tear komt veel voor bij ouderen en de juiste verzorging is erg belangrijk’.